Pierwsze słowo dziecko powinno wypowiedzieć ok. 10-11 miesiąca życia. Oczywiście jest to bardzo indywidualne. Wcześniej możemy usłyszysz głużenie czyli dźwięki „grrr” „hrrr”, a następnie gawożenie, czyli przeciągnięte samogłoski, powtarzanie zasłyszanych sylab czy ciągi sylab. Gawożenie jest świadomym wydawaniem z siebie dźwięków, jednak nie jest jeszcze mowa, gdyż dziecko nie wie „co mówi”. Skąd wiemy, że dziecko już „mówi”? Ponieważ potrafi „odpowiedzieć” na pytanie, czy wykonać czynność, o którą go prosimy.

Dojrzewanie układu nerwowego
Na początku rozwija się mowa bierna czyli rozumienie tego, co mówią inni. Zanim dziecko wypowie pierwsze słowo, jego słownik mowy biernej jest już uzupełniony. Dopiero później może zacząć tworzyć słownik mowy czynnej czyli zacząć poznawać wymowę nowych słów.

Każde dziecko w swoim tempie robi swoje „pierwsze rzeczy”. Według lekarzy każdy etap może być przesunięty o pół roku od „prawidłowego”, bez konsekwencji w rozwoju i jest to całkowicie normalne. Samoistne, proste opóźnienie w rozwoju mowy wynika z indywidualnego tempa i rytmu rozwoju dziecka. Ustępuje w miarę dojrzewania układu nerwowego.

Genetyka i płeć
Jeśli ty bądź ojciec dziecka zaczęliście mówić później niż statystyczne dziecko, wasza pociecha też może opóźnić wypowiedzenie swojego pierwszego słowa. Chłopcy trzy razy częściej zaczynają mówić później w porównaniu z dziewczynkami. Dzieci, w których otoczeniu mało się rozmawia również mogą mieć problemy z wypowiedzeniem pierwszych słów, ponieważ ich nie znają, nie mają wzorów do naśladowania. Malucha trzeba otaczać „kąpielą słowną” czyli ciągle do niego mówić. Nazywać wszystkie czynności jakie się mu wykonuje, opowiadać na spacerze co się dzieje, oglądać z nim książeczki i opowiadać co jest na ilustracjach. Dzięki temu dziecko zapamięta zobaczony obraz wraz z nazwanymi czynnościami, czy wydarzeniami.

Cechą prostego opóźnienia rozwoju mowy (czyli rozwijanie się we własnym tempie indywidualnym) jest zaburzenie ekspresji mowy przy jej prawidłowym rozumieniu (prawidłowa mowa bierna). Jeśli więc widzisz, że dziecko reaguje na to, co mówisz, możesz wykluczyć opóźnienie patologiczne.


Obserwuj i kontroluj rozwój mowy swojego dziecka. Będziesz mogła dzięki temu w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie zareagować. Do logopedy można wybrać się już z maluszkiem. Sprawdzi on czy dziecko nie ma problemów ze słuchem (zaraz po porodzie lekarze zrobili mu badanie przesiewowe), pomoże jeśli dziecko oddycha buzią (chociaż nie ma kataru), jego język jest mało sprawny, czy wsuwa język między zęby.

Nie bój się wizyty u specjalistów. Niepokojące cię objawy konsultuj z lekarzem, gdyż mogą być początkiem większych problemów. Ty najlepiej znasz swoje dziecko, więc wiesz kiedy ma problem. Warto zapobiegać niż leczyć.

Agata Geneja